Aut
Na pewno nieraz widzieliście taką sytuację podczas meczu, kiedy piłka wypadnie za którąś z linii bocznych boiska. Zawodnik drużyny przeciwnej wrzuca wtedy piłkę na boisko obiema rękoma zza głowy. Jest jednak ważna zasada, piłkarz może wziąć rozbieg, ale podczas rzutu musi mieć złączone nogi!
Rzut rożny (corner)
Gdy piłkarz wykopie piłkę poza własną bramkę (za linię boiska), wtedy zawodnik drużyny przeciwnej wykonuje właśnie rzut rożny. Czyli ustawia piłkę na rogu boiska i wykopuje ją – najlepiej w stronę bramki, gdzie czekają już zawodnicy jego drużyny, aby strzelić gola (dośrodkowanie). To drugi po aucie stały element gry, czyli bardzo często na treningach piłkarze ćwiczą jego wykonanie, aby w trakcie meczu dobrze wykorzystać szansę na gola.
Faul
Niezgodne z regułami gry niebezpieczne zagranie nazywane jest faulem. Jest to zarówno zaatakowanie przeciwnika bez piłki, jak też przytrzymanie za koszulkę, czy też niesportowe zachowanie, np. oplucie rywala. W zależności od rodzaju zagrania sędzia odgwizduje kary. Nie warto stosować fauli – prowokując przeciwnika można niepotrzebnie zaostrzyć grę. Poza tym faulowanie nie jest zachowaniem fair play.
Nakładka
To jeden z brzydszych fauli. Piłkarz atakuje przeciwnika spodnią częścią stopy, tak jakby chciał go zdeptać. To bolesna zagrywka, zwłaszcza gdy gra się w korkach. Dobrzy gracze nie stosują takich zagrywek.
Rzut karny (jedenastka)
To jeden z najbardziej emocjonujących momentów w meczu. Sędzia dyktuje rzut karny, gdy zawodnik drużyny atakującej zostanie sfaulowany w polu karnym lub gdy obrońca w polu dotknie piłki ręką. Wtedy bramkarz i piłkarz wykonujący ten rzut stają naprzeciwko siebie oko w oko w odległości zaledwie jedenastu metrów. Bramkarz może poruszać się tylko na linii bramki. Na pewno nie raz widzieliście na meczach, jak bramkarz rzuca się w inną stronę niż lecąca piłka, a czasem nawet się nie ruszy. Rzut karny to dla bramkarza trudna sytuacja, liczą się ułamki sekund i to czy ma szczęście. Doświadczony piłkarz nie przepuści przecież szansy na zdobycia gola.
Rzut wolny
Karą za faule są rzuty wolne. Są dwa rodzaje „wolnych”: pośredni i bezpośredni. Pierwszy z nich można wykorzystać bezpośrednio do strzelenia gola, gdyż zawodnik wykonujący go może kierować piłkę wprost do bramki, natomiast drugi wymaga dotknięcia piłki przez zawodnika tej samej drużyny, bądź przeciwnika. Na pewno widzieliście, jak podczas wykonywania takiego rzutu jeden piłkarz przebiega koło piłki lekko ja dotykając, a drugi strzela. Rzuty wolne wykonywane są przez drużynę poszkodowaną w miejscu, gdzie doszło do przewinienia. Za niebezpieczną grę, czy ośmieszanie przeciwnika sędzia zazwyczaj dyktuje rzut wolny pośredni, natomiast za większość przewinień grozi rzut wolny bezpośredni.
Spalony
To specyficzna sytuacja, o zaistnieniu której najczęściej orzekać muszą sędziowie boczni (oczywiście głos decydujący ma sędzia główny). Najłatwiej można ją wytłumaczyć mówiąc, że w momencie podania piłki do zawodnika znajdującego się pod bramką rywali, zawodnik ten znajduje się między ostatnim obrońcą a bramkarzem (czyli przed ostatnim obrońcą). W tym momencie odgwizdywany jest spalony, ponieważ zawodnik drużyny przeciwnej nie może przekroczyć linii, na której stoi ostatni stoper rywali.
Żółta i czerwona kartka
Gdy zawodnik gra nieprzepisowo, brutalnie lub zachowuje się niesportowo sędzia może pokazać mu żółtą lub czerwoną kartkę. Żółta jest ostrzeżeniem dla piłkarza. Jednakże gdy zawodnik ma na swoim koncie już jedną żółtą kartę, automatycznie dostaje czerwoną, co oznacza, że musi zejść z boiska. Osłabia w ten sposób drużynę. Czerwoną kartkę może dostać też bramkarz, gdy złapie piłkę w ręce poza polem karnym. Jeśli piłkarz zdobędzie określoną liczbę żółtych kartek zostaje odsunięty od występów w kolejnych meczach.
Dośrodkowanie
Często podczas meczy komentatorzy krzyczą z wielkim entuzjazmem: „Dośrodkowanie w pole karne! I gol!”. Oznacza to, że piłkarz kieruje piłkę w środek pola karnego, gdzie czekać już powinni zawodnicy z jego drużyny. Rzut rożny wykonywany jest najczęściej właśnie w ten sposób.
Przelobowanie
To kopnięcie piłki w taki sposób, że przelatuje nad zawodnikiem. Gdy nieuważny bramkarz wyjdzie za bardzo przed bramkę, może w ten sposób umożliwić rywalom strzelenie gola.
Pole karne
Prostokątny obszar przed bramką oznaczony białymi liniami to pole karne. Jednak nie każdy pamięta, że linie też należą do pola, czyli faul na linii może skończyć się rzutem karnym. Wewnątrz pola karnego znajduje się mniejszy obszar oznaczony linią – to pole bramkowe.
Skipping A
To dobra forma treningu. Sposób jego wykonania prezentują mali piłkarze z Piłkarskiej Szkółki Jakuba Błaszczykowskiego. Bieg z szybkim unoszeniem kolan – podskakiwaniem jest idealnym ćwiczeniem dla każdego piłkarza.
Uderzenie piętką
Piłkę najczęściej uderza się wewnętrzną częścią stopy, zewnętrznym podbiciem, głową. Ale można też uderzać piętką, np. przy podaniu do tyłu. To trudna metoda, która nie gwarantuje celności, ale może zaskoczyć przeciwnika.
Krótki i długi słupek (róg)
Nie można na stałe określić, który ze słupków w bramce jest krótki, a który długi – to po prostu piłkarska terminologia. Wszystko zależy, z której strony ustawiony jest bramkarz i z której strony boiska biegnie napastnik. Gdy np. piłkarz biegnie z lewej strony boiska, bramkarz ustawia się przy tym słupku, który jest bliżej nadbiegającego bramkarza, wtedy ten słupek nazywa się krótkim, a ten dalszy długim.
Gra pressingiem
Presja na przeciwnika, ciągły atak, szybkie podania – to gra pressingiem. Piłkarze muszą mieć bardzo dobrą kondycję, żeby w ten sposób grać przez większość meczu.
Gra w defensywie i ofensywie
Często podczas meczu pada hasło: gra defensywna lub gra ofensywna. Co to właściwie znaczy? Defensywną nazywana jest gra nastawiona na obronę, natomiast ofensywna – to po prostu atak.
Strzał w okienko
Do najpiękniejszych bramek, jakie kibice mogą podziwiać na meczach, należy właśnie strzał w „okienko”. Bardzo trudno jest zdobyć takiego gola, ponieważ zawodnik musi trafić piłką tuż pod górną krawędzią bramki, przy słupku.
Gra z pierwszej piłki
To określenie na szybkie, dokładne podania bez przetrzymywania piłki. Czyli piłkarz przyjmuje piłkę i równocześnie ją podaje. Trzeba dużo ćwiczyć ze swoją drużyną, żeby nauczyć się takich precyzyjnych podań.
Zasady gry
|
|
Ogólne zasady
Mecze piłki nożnej rozgrywane są według pewnych zasad, które nazywamy przepisami piłki nożnej. Do gry używa się pojedynczej, okrągłej piłki. Obie drużyny, składające się z 11 zawodników, rywalizują ze sobą w celu wbicia piłki do bramki przeciwnika, co nazywamy zdobyciem gola (bramki). Drużyna, która w momencie zakończenia meczu, ma więcej strzelonych goli, wygrywa mecz. Jeżeli obie drużyny mają strzeloną taką samą ilość bramek, mamy wtedy remis. W wyjątkowych sytuacjach, nie dopuszcza się do wyniku remisowego i rozgrywa zawody, aż do wyłonienia zwycięzcy.
Podstawową zasadą jest zakaz używania rąk do przemieszczania piłki (zakaz ten nie dotyczy jednak bramkarzy). Jedyną sytuacją w której zawodnik może zagrać piłkę ręką, jest wrzut z autu. Zawodnicy przeważnie używają stóp do poruszania piłki, chociaż mogą używać do tego innych części ciała (np. głowy, tułowia, barku)
Podczas piłkarskiego meczu możemy być świadkami dryblingów (minięcie przeciwnika z piłką przy nodze), podań i strzałów na bramkę, która jest strzeżona przez bramkarza z przeciwnej drużyny. Drużyna, która nie jest w posiadaniu piłki może próbować przejąć ją od rywala poprzez przecięcie podania pomiędzy przeciwnikami, bądź też przez bezpośrednie odebranie piłki zawodnikowi z przeciwnej drużyny. Należy jednak pamiętać, że fizyczny kontakt pomiędzy zawodnikami jest niedozwolony.
- pole gry
Mecze rozgrywane są na boisku, którego wielkość zawiera się w następujących wymiarach: szerokość od 45 m do 90 m, a długość od 90 m do 120 m.
Boisko oznaczone jest białymi liniami. W chwili wyjścia piłki poza te linie, mecz jest przerywany, a piłkę ponownie do gry wprowadza zawodnik drużyny, która wcześniej nie była w posiadaniu piłki. Boisko podzielone jest na połowy przez linię środkową. Na murawie są jeszcze inne mniejsze wydzielone pola:
- pole bramkowe – wyznaczone przez linie, znajdujące się w odległości 5,5 m od bramki
- pole karne – pole wyznaczone przez linię, znajdującą się w odległości 16,5 m od bramki. Wewnątrz tego pola w odległości 11 m od bramki znajduje się punkt rzutu karnego.
W każdym z rogów boiska znajduje się chorągiewka, której zadaniem jest oznaczenie krańców boiska.
- bramki
Bramki są ustawione na krańcach krótszych boków boiska. Składają się z dwóch słupków o wysokości 2,44 m, postawionych pionowo, znajdujących się w odległości od siebie 7,32 m i górą połączonych poprzeczką. Bramki, podobnie jak linie muszą być białego koloru.
- piłka
Zgodnie z wymogami piłki nożnej, piłka musi być sporządzona ze skóry lub sztucznego materiału. Jej obwód musi zawierać się w granicach 68 – 70 cm, a jej masa musi być pomiędzy 410, a 450 g.
Piłkę można uderzać głową, nogą, przyjmować na klatkę piersiową itp., ale nie wolno dotykać rękami. W obrębie pola karnego zakaz ten nie dotyczy bramkarza, po uderzeniu piłki przez zawodnika drużyny przeciwnej. Celowe dotknięcie piłki ręką jest karane rzutem wolnym dla drużyny przeciwnej (lub rzutem karnym, jeśli piłki dotknął zawodnik pola we własnym polu karnym). W zależności od sytuacji, sędzia może dodatkowo ukarać zawodnika, który przewinił kartką.
- zawodnicy
Drużyna piłkarska składa się z 11 podstawowych zawodników. Możliwa jest większa ilość piłkarzy – są oni tak zwanymi zawodnikami rezerwowymi, których można wykorzystać do dokonania zmiany piłkarza znajdującego się aktualnie na boisku. Drużynę tworzy bramkarz oraz dziesięciu zawodników z pola. Wszyscy oprócz bramkarza muszą być ubrani w jednakowe stroje. Bramkarz jako zawodnik, którego obowiązują nieco inne przepisy, musi mieć strój wyróżniający go spośród innych piłkarzy. Przepisy piłki nożnej nie wyróżniają innych pozycji niż bramkarz, ale praktyka spowodowała wytworzenie kilku innych pozycji. Ogólnie rzecz biorąc mamy trzy główne kategorie: napastnicy, których zadaniem jest zdobywanie bramek; obrońcy, którzy chronią swój zespół przed stratą bramki oraz pomocnicy, których zadaniem jest rozgrywanie piłki, by ułatwić napastnikom strzelenie bramki. Wszystkich tym zawodników, w przeciwieństwie do bramkarza, możemy nazwać zawodnikami, grającymi w polu. Powyższe pozycje można jeszcze podzielić ze względu na to, na jakiej stronie boiska gra zawodnik. Na przykład są: środkowi obrońcy, prawo- i lewoskrzydłowi pomocnicy.
Wykroczenia i kary:
Niedozwolone i niebezpieczne zagrania, zwane faulami, są wychwytywane i karane przez sędziego prowadzącego zawody (zwanego też arbitrem). Przykładowymi niedozwolonymi akcjami mogą być: zagranie piłki ręką, podkładanie nogi zawodnikowi przeciwnej drużyny, opychanie rywala. Niedozwolone zagrania karane są przez arbitra poprzez odgwizdanie rzutu wolnego, bądź rzutu karnego w zależności od miejsca w jakim nastąpił faul. Sędzia może ukarać zawodnika grającego niezgodnie z przepisami żółtą kartką (ostrzeżenie), bądź czerwoną (konieczność opuszczenia boiska). Otrzymanie drugiej żółtej kartki przez tego samego zawodnika , ma takie same skutki jak otrzymanie czerwonej kartki.
Rzut wolny
Po przewinieniu zawodnika, czy też po spalonym sędzia zatrzymuje grę i każe ją wznowić drużynie poszkodowanej z miejsca, w którym popełniono wykroczenie. Rozróżniamy rzut wolny pośredni - czyli taki, w którym piłka przed wpadnięciem do bramki musi mieć kontakt z innym zawodnikiem, nie tylko z wykonawcą rzutu i rzut bezpośredni - gdzie wykonawca może od razu strzelać na bramkę przeciwnika. W czasie wykonywania rzutu wolnego żaden z zawodników drużyny przeciwnej nie może stać bliżej niż 9 m 15 cm (10 jardów) od miejsca wykonywania rzutu wolnego. Bardzo często drużyna, przeciw której wykonywany jest rzut wolny ustawa mur, aby utrudnić przeciwnikowi strzał na bramkę. W murze może stać dowolna ilość zawodników. Najczęściej decyzję o ustawieniu muru poodejmuje bramkarz, on też decyduje ilu zawodników powinno się tam znaleźć. Jeśli przed wykopem któryś z zawodników drużyny przeciwnej znajdzie się w strefie 9 metrów 15 centymetrów, to rzut wolny jest powtarzany, a zawodnik może zostać ukarany upomnieniem lub kartką. Faul, po którym odbywać się będzie rzut wolny musi mieć miejsce poza obszarem pola karnego rywala, w przeciwnym wypadku sędzia dyktuje tzw. jedenastkę czyli rzut karny.
Rzut karny
Rzut z odległości 11 m od bramki. Jest wykonywany, gdy w czasie gry na polu karnym zostaje sfaulowany zawodnik drużyny atakującej lub zawodnik przeciwnej drużyny dotknie piłkę ręką. W polu karnym (pomiędzy zawodnikiem wykonującym rzut, a bramkarzem) nie może być innych zawodników. Przy rzucie karnym bramkarz do momentu kopnięcia piłki przez wykonującego rzut zobowiązany jest poruszać się wyłącznie po linii bramkowej. Rzuty karne czasami wykonuje się na zakończenie spotkań, gdy podczas regulaminowego czasu gry padł remis.
Przywilej korzyści
W celu zadośćuczynienia drużynie na której popełniony został faul sędziowie używają czasami tzw. „przywileju korzyści”. Oznacza on, że odgwizdanie pewnych sytuacji i decyzji można odłożyć w czasie na później, jeśli drużyna pokrzywdzona odniesie z tego wyraźną korzyść. Przykładowo – jeśli podczas wykonywania rzutu wolnego mur wbiegnie w strefę 9,15 m od piłki, a mimo to padnie gol, to sędzia nie nakaże powtórzenia rzutu wolnego. Podobnie będzie, gdy nastąpi faul na kartkę, lecz sędzia zdecyduje pokazać się ją po zakończeniu akcji, gdyż pokrzywdzona drużyna pomimo faulu jest w posiadaniu piłki.
Spalony
Wydaje się, że zasada spalonego jest najbardziej skomplikowaną zasadą w piłce nożnej i osoby, które nie miały wcześniej do czynienia z tym sportem , mogą mieć trudności z jej zrozumieniem. Spalony - silnie ogranicza możliwości angażowania się w akcje ofensywne zawodników. Mówiąc najprostszym językiem, zawodnik z drużyny atakującej nie może po prostu czekać na piłkę blisko bramki przeciwnika, mając między bramką a nim, tylko bramkarza.
Spalony jest wtedy gdy napastnik wysunie się za linie obrony i przedostatniego zawodnika drużyny broniącej się w momencie podania piłki.
Stałe fragmenty gry
Oprócz rzutów karnych i wolnych w piłce nożnej występują inne stałe fragmenty gry nie związane z przewinieniami. Do nich należą wznowienie gry od środka, wrzut z autu, rzut od bramki (tzw. piątka), rzut rożny, rzut sędziowski.
Wznowienie gry od środka
Wykonywane jest na początku każdej połowy, lub po strzelonej bramce, wykonywany przez drużynę, która tą bramkę straciła.
Wyrzut z autu
Jeśli piłka po uderzeniu, podaniu lub odbiciu przekroczy boczną linię boiska, sędzia odgwizduje aut. Wznowienie gry następuje przez wyrzut piłki rękoma, zza głowy, przez zawodnika drużyny przeciwnej. Jest to jedyny fragment gry, kiedy zawodnik z pola może zagrywać piłkę ręką.
Rzut rożny – stały fragment gry wykonywany, gdy któryś z zawodników broniących się, wybije piłkę poza własną linię bramkową. Sędzia wtedy przyznaje drugiej drużynie rzut rożny (ang. corner), z którego piłka jest wznawiana wykopem z narożnika boiska przez zawodnika drużyny przeciwnej.
Rzut od bramki (tzw. piątka) - Stały fragment gry wykonywany, gdy któryś z zawodników atakujących wybije piłkę poza linię bramkową przeciwnika. Jeden z zawodników drużyny broniącej się, ustawia piłkę na własnym polu bramkowym i nogą wprowadzą ją do gry.
Rzut sędziowski – Rzutem sędziowskim wznawia się grę przerwaną sygnałem gwizdka, między innymi na skutek kontuzji zawodnika, zaistniałej bez naruszenia przepisów gry; konieczności usunięcia z boiska osób nieupoważnionych, uszkodzenia piłki. Do rzutu sędziowskiego przystępuje po jednym z zawodników z rywalizujących drużyn, sędzia rzuca piłkę na boisko, a dwaj zawodnicy starają się ją wywalczyć dla własnej drużyny.
Czas trwania gry i wyłanianie zwycięzcy
Przeważnie mecz piłki nożnej dorosłych drużyn trwa 90 minut (dwie połowy po 45 minut). Czas meczu liczony jest ciągle, co oznacza, że kiedy piłka jest poza grą, czas nadal płynie. Sędzia może przedłużyć każdą połowę meczu stosownie do przerw w grze. Zwykle jest 15 minutowa przerwa pomiędzy obiema połowami.
W rozgrywkach ligowych na końcu spotkania dopuszczalny jest remis. W zawodach typu: przegrywający-odpada, musi być rozegrana dogrywka. Dogrywka składa się z dwóch połów, trwających po 15 minut. Jeśli dogrywka nie przyniesie rozstrzygnięcia, wówczas zawodnicy obu drużyn wykonują serię rzutów karnych (po 5 rzutów karnych, każda dla każdej drużyny), a gdy i po nich nie ma zwycięzcy, wykonuje się na przemian po jednym rzucie karnym, aż do osiągnięcia ostatecznego zwycięstwa.
Sędziowie
Mecz piłkarski prowadzony jest przez sędziego głównego, który ma pełne prawa do egzekwowania przepisów i którego decyzje są ostateczne. Sędziemu głównemu towarzyszą dwaj sędziowie liniowi oraz asystent. Zadaniem sędziów liniowych jest pomaganie w podejmowaniu decyzji sędziemu głównemu, poprzez sygnalizację chorągiewką. Asystent sędziego głównego pilnuje zgodności z przepisami dokonywanych zmian, oraz pokazuje czas doliczony do regulaminowego czasu meczu.
|
Piłkarski słowniczek
|
|
Aut – Na pewno nieraz widzieliście taką sytuację podczas meczu, kiedy piłka wypadnie za którąś z linii bocznych boiska. Zawodnik drużyny przeciwnej wrzuca wtedy piłkę na boisko obiema rękoma zza głowy. Jest jednak ważna zasada, piłkarz może wziąć rozbieg, ale podczas rzutu musi mieć złączone nogi!
Rzut rożny (corner) – Gdy piłkarz wykopie piłkę poza własną bramkę (za linię boiska), wtedy zawodnik drużyny przeciwnej wykonuje właśnie rzut rożny. Czyli ustawia piłkę na rogu boiska i wykopuje ją – najlepiej w stronę bramki, gdzie czekają już zawodnicy jego drużyny, aby strzelić gola (dośrodkowanie). To drugi po aucie stały element gry, czyli bardzo często na treningach piłkarze ćwiczą jego wykonanie, aby w trakcie meczu dobrze wykorzystać szansę na gola.
Faul – Niezgodne z regułami gry niebezpieczne zagranie nazywane jest faulem. Jest to zarówno zaatakowanie przeciwnika bez piłki, jak też przytrzymanie za koszulkę, czy też niesportowe zachowanie, np. oplucie rywala. W zależności od rodzaju zagrania sędzia odgwizduje kary. Nie warto stosować fauli – prowokując przeciwnika można niepotrzebnie zaostrzyć grę. Poza tym faulowanie nie jest zachowaniem fair play.
Nakładka – To jeden z brzydszych fauli. Piłkarz atakuje przeciwnika spodnią częścią stopy, tak jakby chciał go zdeptać. To bolesna zagrywka, zwłaszcza gdy gra się w korkach. Dobrzy gracze nie stosują takich zagrywek.
Rzut karny (jedenastka) – To jeden z najbardziej emocjonujących momentów w meczu. Sędzia dyktuje rzut karny, gdy zawodnik drużyny atakującej zostanie sfaulowany w polu karnym lub gdy obrońca w polu dotknie piłki ręką. Wtedy bramkarz i piłkarz wykonujący ten rzut stają naprzeciwko siebie oko w oko w odległości zaledwie jedenastu metrów. Bramkarz może poruszać się tylko na linii bramki. Na pewno nie raz widzieliście na meczach, jak bramkarz rzuca się w inną stronę niż lecąca piłka, a czasem nawet się nie ruszy. Rzut karny to dla bramkarza trudna sytuacja, liczą się ułamki sekund i to czy ma szczęście. Doświadczony piłkarz nie przepuści przecież szansy na zdobycia gola.
Rzut wolny – Karą za faule są rzuty wolne. Są dwa rodzaje „wolnych”: pośredni i bezpośredni. Pierwszy z nich można wykorzystać bezpośrednio do strzelenia gola, gdyż zawodnik wykonujący go może kierować piłkę wprost do bramki, natomiast drugi wymaga dotknięcia piłki przez zawodnika tej samej drużyny, bądź przeciwnika. Na pewno widzieliście, jak podczas wykonywania takiego rzutu jeden piłkarz przebiega koło piłki lekko ja dotykając, a drugi strzela. Rzuty wolne wykonywane są przez drużynę poszkodowaną w miejscu, gdzie doszło do przewinienia. Za niebezpieczną grę, czy ośmieszanie przeciwnika sędzia zazwyczaj dyktuje rzut wolny pośredni, natomiast za większość przewinień grozi rzut wolny bezpośredni.
Spalony – To specyficzna sytuacja, o zaistnieniu której najczęściej orzekać muszą sędziowie boczni (oczywiście głos decydujący ma sędzia główny). Najłatwiej można ją wytłumaczyć mówiąc, że w momencie podania piłki do zawodnika znajdującego się pod bramką rywali, zawodnik ten znajduje się między ostatnim obrońcą a bramkarzem (czyli przed ostatnim obrońcą). W tym momencie odgwizdywany jest spalony, ponieważ zawodnik drużyny przeciwnej nie może przekroczyć linii, na której stoi ostatni stoper rywali.
Żółta i czerwona kartka – Gdy zawodnik gra nieprzepisowo, brutalnie lub zachowuje się niesportowo sędzia może pokazać mu żółtą lub czerwoną kartkę. Żółta jest ostrzeżeniem dla piłkarza. Jednakże gdy zawodnik ma na swoim koncie już jedną żółtą kartę, automatycznie dostaje czerwoną, co oznacza, że musi zejść z boiska. Osłabia w ten sposób drużynę. Czerwoną kartkę może dostać też bramkarz, gdy złapie piłkę w ręce poza polem karnym. Jeśli piłkarz zdobędzie określoną liczbę żółtych kartek zostaje odsunięty od występów w kolejnych meczach.
Dośrodkowanie – Często podczas meczy komentatorzy krzyczą z wielkim entuzjazmem: „Dośrodkowanie w pole karne! I gol!”. Oznacza to, że piłkarz kieruje piłkę w środek pola karnego, gdzie czekać już powinni zawodnicy z jego drużyny. Rzut rożny wykonywany jest najczęściej właśnie w ten sposób.
Przelobowanie – To kopnięcie piłki w taki sposób, że przelatuje nad zawodnikiem. Gdy nieuważny bramkarz wyjdzie za bardzo przed bramkę, może w ten sposób umożliwić rywalom strzelenie gola.
Pole karne – Postokątny obszar przed bramką oznaczony białymi liniami to pole karne. Jednak nie każdy pamięta, że linie też należą do pola, czyli faul na linii może skończyć się rzutem karnym. Wewnątrz pola karnego znajduje się mniejszy obszar oznaczony linią – to pole bramkowe.
Skipping – To dobra forma treningu. Sposób jego wykonania prezentują mali piłkarze z Piłkarskiej Szkółki Jakuba Błaszczykowskiego. Bieg z szybkim unoszeniem kolan – podskakiwaniem jest idealnym ćwiczeniem dla każdego piłkarza.
Uderzenie piętką – Piłkę najczęściej uderza się wewnętrzną częścią stopy, zewnętrznym podbiciem, głową. Ale można też uderzać piętką, np. przy podaniu do tyłu. To trudna metoda, która nie gwarantuje celności, ale może zaskoczyć przeciwnika.
Krótki i długi słupek (róg) – Nie można na stałe określić, który ze słupków w bramce jest krótki, a który długi – to po prostu piłkarska terminologia. Wszystko zależy, z której strony ustawiony jest bramkarz i z której strony boiska biegnie napastnik. Gdy np. piłkarz biegnie z lewej strony boiska, bramkarz ustawia się przy tym słupku, który jest bliżej nadbiegającego bramkarza, wtedy ten słupek nazywa się krótkim, a ten dalszy długim.
Gra pressingiem – Presja na przeciwnika, ciągły atak, szybkie podania – to gra pressingiem. Piłkarze muszą mieć bardzo dobrą kondycję, żeby w ten sposób grać przez większość meczu.
Gra w defensywie i ofensywie – Często podczas meczu pada hasło: gra defensywna lub gra ofensywna. Co to właściwie znaczy? Defensywną nazywana jest gra nastawiona na obronę, natomiast ofensywna – to po prostu atak.
Strzał w okienko – Do najpiękniejszych bramek, jakie kibice mogą podziwiać na meczach, należy właśnie strzał w „okienko”. Bardzo trudno jest zdobyć takiego gola, ponieważ zawodnik musi trafić piłką tuż pod górną krawędzią bramki, przy słupku.
Gra z pierwszej piłki – To określenie na szybkie, dokładne podania bez przetrzymywania piłki. Czyli piłkarz przyjmuje piłkę i równocześnie ją podaje. Trzeba dużo ćwiczyć ze swoją drużyną, żeby nauczyć się takich precyzyjnych podań.
|
Piłkarski słowniczek
|
|
|
|
Aut – Na pewno nieraz widzieliście taką sytuację podczas meczu, kiedy piłka wypadnie za którąś z linii bocznych boiska. Zawodnik drużyny przeciwnej wrzuca wtedy piłkę na boisko obiema rękoma zza głowy. Jest jednak ważna zasada, piłkarz może wziąć rozbieg, ale podczas rzutu musi mieć złączone nogi!
Rzut rożny (corner) – Gdy piłkarz wykopie piłkę poza własną bramkę (za linię boiska), wtedy zawodnik drużyny przeciwnej wykonuje właśnie rzut rożny. Czyli ustawia piłkę na rogu boiska i wykopuje ją – najlepiej w stronę bramki, gdzie czekają już zawodnicy jego drużyny, aby strzelić gola (dośrodkowanie). To drugi po aucie stały element gry, czyli bardzo często na treningach piłkarze ćwiczą jego wykonanie, aby w trakcie meczu dobrze wykorzystać szansę na gola.
Faul – Niezgodne z regułami gry niebezpieczne zagranie nazywane jest faulem. Jest to zarówno zaatakowanie przeciwnika bez piłki, jak też przytrzymanie za koszulkę, czy też niesportowe zachowanie, np. oplucie rywala. W zależności od rodzaju zagrania sędzia odgwizduje kary. Nie warto stosować fauli – prowokując przeciwnika można niepotrzebnie zaostrzyć grę. Poza tym faulowanie nie jest zachowaniem fair play.
Nakładka – To jeden z brzydszych fauli. Piłkarz atakuje przeciwnika spodnią częścią stopy, tak jakby chciał go zdeptać. To bolesna zagrywka, zwłaszcza gdy gra się w korkach. Dobrzy gracze nie stosują takich zagrywek.
Rzut karny (jedenastka) – To jeden z najbardziej emocjonujących momentów w meczu. Sędzia dyktuje rzut karny, gdy zawodnik drużyny atakującej zostanie sfaulowany w polu karnym lub gdy obrońca w polu dotknie piłki ręką. Wtedy bramkarz i piłkarz wykonujący ten rzut stają naprzeciwko siebie oko w oko w odległości zaledwie jedenastu metrów. Bramkarz może poruszać się tylko na linii bramki. Na pewno nie raz widzieliście na meczach, jak bramkarz rzuca się w inną stronę niż lecąca piłka, a czasem nawet się nie ruszy. Rzut karny to dla bramkarza trudna sytuacja, liczą się ułamki sekund i to czy ma szczęście. Doświadczony piłkarz nie przepuści przecież szansy na zdobycia gola.
Rzut wolny – Karą za faule są rzuty wolne. Są dwa rodzaje „wolnych”: pośredni i bezpośredni. Pierwszy z nich można wykorzystać bezpośrednio do strzelenia gola, gdyż zawodnik wykonujący go może kierować piłkę wprost do bramki, natomiast drugi wymaga dotknięcia piłki przez zawodnika tej samej drużyny, bądź przeciwnika. Na pewno widzieliście, jak podczas wykonywania takiego rzutu jeden piłkarz przebiega koło piłki lekko ja dotykając, a drugi strzela. Rzuty wolne wykonywane są przez drużynę poszkodowaną w miejscu, gdzie doszło do przewinienia. Za niebezpieczną grę, czy ośmieszanie przeciwnika sędzia zazwyczaj dyktuje rzut wolny pośredni, natomiast za większość przewinień grozi rzut wolny bezpośredni.
Spalony – To specyficzna sytuacja, o zaistnieniu której najczęściej orzekać muszą sędziowie boczni (oczywiście głos decydujący ma sędzia główny). Najłatwiej można ją wytłumaczyć mówiąc, że w momencie podania piłki do zawodnika znajdującego się pod bramką rywali, zawodnik ten znajduje się między ostatnim obrońcą a bramkarzem (czyli przed ostatnim obrońcą). W tym momencie odgwizdywany jest spalony, ponieważ zawodnik drużyny przeciwnej nie może przekroczyć linii, na której stoi ostatni stoper rywali.
Żółta i czerwona kartka – Gdy zawodnik gra nieprzepisowo, brutalnie lub zachowuje się niesportowo sędzia może pokazać mu żółtą lub czerwoną kartkę. Żółta jest ostrzeżeniem dla piłkarza. Jednakże gdy zawodnik ma na swoim koncie już jedną żółtą kartę, automatycznie dostaje czerwoną, co oznacza, że musi zejść z boiska. Osłabia w ten sposób drużynę. Czerwoną kartkę może dostać też bramkarz, gdy złapie piłkę w ręce poza polem karnym. Jeśli piłkarz zdobędzie określoną liczbę żółtych kartek zostaje odsunięty od występów w kolejnych meczach.
Dośrodkowanie – Często podczas meczy komentatorzy krzyczą z wielkim entuzjazmem: „Dośrodkowanie w pole karne! I gol!”. Oznacza to, że piłkarz kieruje piłkę w środek pola karnego, gdzie czekać już powinni zawodnicy z jego drużyny. Rzut rożny wykonywany jest najczęściej właśnie w ten sposób.
Przelobowanie – To kopnięcie piłki w taki sposób, że przelatuje nad zawodnikiem. Gdy nieuważny bramkarz wyjdzie za bardzo przed bramkę, może w ten sposób umożliwić rywalom strzelenie gola.
Pole karne – Postokątny obszar przed bramką oznaczony białymi liniami to pole karne. Jednak nie każdy pamięta, że linie też należą do pola, czyli faul na linii może skończyć się rzutem karnym. Wewnątrz pola karnego znajduje się mniejszy obszar oznaczony linią – to pole bramkowe.
Skipping – To dobra forma treningu. Sposób jego wykonania prezentują mali piłkarze z Piłkarskiej Szkółki Jakuba Błaszczykowskiego. Bieg z szybkim unoszeniem kolan – podskakiwaniem jest idealnym ćwiczeniem dla każdego piłkarza.
Uderzenie piętką – Piłkę najczęściej uderza się wewnętrzną częścią stopy, zewnętrznym podbiciem, głową. Ale można też uderzać piętką, np. przy podaniu do tyłu. To trudna metoda, która nie gwarantuje celności, ale może zaskoczyć przeciwnika.
Krótki i długi słupek (róg) – Nie można na stałe określić, który ze słupków w bramce jest krótki, a który długi – to po prostu piłkarska terminologia. Wszystko zależy, z której strony ustawiony jest bramkarz i z której strony boiska biegnie napastnik. Gdy np. piłkarz biegnie z lewej strony boiska, bramkarz ustawia się przy tym słupku, który jest bliżej nadbiegającego bramkarza, wtedy ten słupek nazywa się krótkim, a ten dalszy długim.
Gra pressingiem – Presja na przeciwnika, ciągły atak, szybkie podania – to gra pressingiem. Piłkarze muszą mieć bardzo dobrą kondycję, żeby w ten sposób grać przez większość meczu.
Gra w defensywie i ofensywie – Często podczas meczu pada hasło: gra defensywna lub gra ofensywna. Co to właściwie znaczy? Defensywną nazywana jest gra nastawiona na obronę, natomiast ofensywna – to po prostu atak.
Strzał w okienko – Do najpiękniejszych bramek, jakie kibice mogą podziwiać na meczach, należy właśnie strzał w „okienko”. Bardzo trudno jest zdobyć takiego gola, ponieważ zawodnik musi trafić piłką tuż pod górną krawędzią bramki, przy słupku.
Gra z pierwszej piłki – To określenie na szybkie, dokładne podania bez przetrzymywania piłki. Czyli piłkarz przyjmuje piłkę i równocześnie ją podaje. Trzeba dużo ćwiczyć ze swoją drużyną, żeby nauczyć się takich precyzyjnych podań.
|
- Najwięcej mistrzostw Polski zdobyły: Ruch Chorzów i Górnik Zabrze – po 14.
- Trzech rzutów karnych w ciągu jednego spotkania nie strzelił Argentyńczyk Martin Palermo w meczu z Kolumbią podczas Copa America w 1999 r.
- W stolicy Tajlandi, Bangkoku nowiutkie BMW zostało zniszczone przez ogromną piłkę, która była reklamą mistrzostw Europy w piłce nożnej w Portugali.
- Kazimierz Górski w dniu meczu nigdy się nie golił powtarzał, że to nie przesąd. Mówił, że kiedy myśli to pociera ręką twarz i jeśli ma zarost to lepiej mu się myśli.
- 23 mecze rozegrał bramkarz Dick Rose w jednej, nie pranej bluzie. Działo się tow 1911r.
- Eskimosi wierzą, że bogowie rozgrywają mecz piłki nożnej na lodzie posługując się głową morsa.
- Winton Rufer (półkrwi Maorys) został wybrany piłkarzem XX wieku Australii i Oceanii.
- Na wysokości 4100 m n. p.m, w mieście La Paz w Boliwii znajduje się najwyżej położony stadion na świecie.
- Piłkarz Mirosław Szymkowiak dostał specjalne buty od pewnej znanej firmy sportowej. Na ich „językach” wyhaftowano napis „Szymek”, bo tak nazywany jest przez kolegów. Podobne buty mają m.in. David Beckham i Raul.
- Najcięższym graczem w historii był bramkarz "Grubas" Foulke, który ważył blisko 140 kg. Był niesamowicie silny – potrafił wyrzucić ręką piłkę na przeciwległe pole karne.
- W latach 1976-1990 piłkarska reprezentacja Wietnamu nie rozegrała ani jednego meczu.
- W 1982r. do FIFA wpłynął wniosek o zakaz całowania się na boisku.
- Najwięcej goli w reprezentacji Polski zdobył Włodzimierz Lubański - 48 bramek.
- W 1950 r. drużyna Heerenveen rozegrała najdramatyczniejszy mecz w swej historii. Na 30 minut przed końcem spotkania przegrywała z Ajaxem Amsterdam 5:1, jednak ostatecznie wygrała 5:6.
- Najwięcej meczy w reprezentacji Polski rozegrał Michał Żewłakow – ponad 100.
- Największy i najnowocześniejszy stadion olimpijski w Sydney (Australia) zaprojektował i zbudował polski inżynier Edmund Obiała.
- W 1923r. Manchester United zremisował 2:2 z Oldhamem. Nie byłoby w tym nic dziwnego gdyby nie fakt, że wszystkie gole zdobył jeden zawodnik – obrońca Manchesteru Sammy Wynne. Dwie w dobrym kierunku, i dwie w troszkę innym.
- W 1921r. W trakcie finałowego spotkania pucharu Szkocji Jim Bowie pilnował Thistlea. W końcówce meczu pękła mu gumka w spodenkach. Kiedy je zmieniał, wyżej wymieniony Thistle strzelił pierwszego i ostatniego gola meczu.
- Ricardo (Portugalia) jest pierwszym bramkarzem, który obronił trzy rzuty karne podczas mundialu 2006 - dokonał tego wyczynu w meczu z Anglią (1:0, 3:0 dla Portugalii w karnych)
- Pierwsza transmisja telewizyjna miała miejsce podczas Mistrzostw Świata 1954 roku w Szwajcarii. Nadano relacje z dziewięciu spotkań turnieju. Pierwszą transmisję satelitarną z mistrzostw przeprowadzono w 1966 r., z Anglii do Stanów Zjednoczonych.
Wprowadzenie
Taktyka - w piłce nożnej jak i w innych sportach jest zbiorem zasad i reguł, dzięki którym możliwe jest osiągnięcie celu, jakim jest wygranie meczu. Taktyka określa sposób zachowania całego zespołu oraz poszczególnych zawodników na boisku w konkretnych sytuacjach. Stosowanie przez trenerów różnych formacji na boisku wymaga wprowadzenia odpowiednich ustawień taktycznych dla każdego zawodnika. Założenia taktyczne są w dużej mierze zależne od zastosowanej formacji na boisku.
Formacja w piłce nożnej jest sposobem rozmieszczenia zawodników na boisku, podzielonych na 3 podstawowe grupy: obrona, pomoc oraz atak. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej formacji, zespół w zależności od rywala z jakim rozgrywa spotkanie, może utworzyć formacje nastawione na atak (ofensywne), bądź też ze wzmocnioną linią obrony (defensywne). Formacje ustalane są przez trenerów zespołów.
Na kolejnych stronach przedstawiamy najpopularniejsze formacje piłkarskie wraz z ich podstawowymi założeniami taktycznymi, dzięki którym łatwiej można zrozumieć sposoby gry współczesnych zespołów.
Formacja 4-4-2
Obecnie najbardziej popularna formacja. Wymaga ona ciężkiej pracy od pomocników, którzy muszą wspierać zarówno obronę, jak i atak. Jeden ze środkowych pomocników ma za zadanie włączać się do akcji ofensywnych, tak często jak to możliwe, natomiast rola drugiego ogranicza się do zabezpieczania środka pola gry. Boczni pomocnicy również muszą ciężko pracować – atakować skrzydłami, a w obronie zabezpieczać bocznych obrońców. Gdy drużyna atakuje boczni obrońcy muszą wesprzeć linię pomocy.
MY HARNASIE STOSUJEMY SYSTEM (FORMACJA) 1-4-4-2
Zespoły które używały tej formacji:
- Brazylia, podczas Mistrzostw Świata w 1994 (trener: Carlos Alberto Parreira )
- Manchester United za Alexa Fergusona
Zasady ogólne
Piłka do gry w piłkę nożną
Mecze rozgrywane są na polu gry wyznaczonym w postaci prostokąta o szerokości od 45 m do 90 m i długości od 90 m do 120 m (przy jednoczesnym zastrzeżeniu, że boisko nie może być kwadratem, dla meczów międzynarodowych od marca 2008 roku FIFA ustanowiła wymiary boisk 105x68). Dwie krótsze linie nazywają się liniami końcowymi przy czym odcinek między słupkami – linią bramkową, natomiast dwie dłuższe – liniami bocznymi. Po przeciwległych stronach pola gry, na środku linii bramkowych, ustawione są bramki o szerokości między wewnętrznymi krawędziami słupków 7,32 m i wysokości dolnej krawędzi poprzeczki od podłoża 2,44 m. Zawody są rozgrywane piłką, która powinna mieć obwód nie mniejszy niż 68 cm i nie większy niż 70 cm, a jej masa powinna wynosić od 410 do 450 gramów. Przy rozpoczęciu zawodów ciśnienie powietrza we wnętrzu piłki musi wynosić od 0,6 do 1,1 atmosfery.
Pełny skład drużyny liczy 11 zawodników, w tym bramkarz. Drużyna może również wyznaczyć maksymalnie do 7 zawodników rezerwowych (w rozgrywkach międzynarodowych rangi mistrzowskiej do 11). Personalia wszystkich zawodników muszą być wpisane do sprawozdania sędziowskiego, które musi być dostarczone do sędziego przed rozpoczęciem zawodów. W trakcie spotkania drużyna może dokonywać wymian zawodników, których liczba zależy od regulaminu danych rozgrywek. Zawodnik wymieniony nie może znaleźć się ponownie na placu gry.
-
Zawodnicy jednej drużyny (poza bramkarzem) noszą w trakcie zawodów taki sam ubiór, który odróżnia ich od zawodników drużyny przeciwnej. Obowiązkowy ubiór zawodnika składa się z koszulki, spodenek, getrów piłkarskich oraz butów. Każdy zawodnik musi posiadać również ochraniacze goleni, które muszą być całkowicie przykryte getrami. Koszulka musi posiadać rękawy i stanowić odrębną część ubioru od spodenek (niedozwolone jest używanie przez drużyny strojów jednoczęściowych). Koszulka musi mieć na plecach numer w kolorze kontrastującym z kolorem koszulki, natomiast inne elementy dekoracyjne (emblematy, loga klubów i sponsorów, nazwiska piłkarzy) są regulowane odrębnymi zapisami w regulaminach danych rozgrywek.
Piłkę w czasie gry można uderzać głową, nogą, przyjmować na klatkę piersiową itp., nie wolno jedynie rozmyślnie zagrywać jej rękami. Zakaz ten nie dotyczy bramkarza zagrywającego piłkę znajdującą się w obrębie własnego pola karnego, poza sytuacją rozmyślnego podania od pasa w dół do bramkarza przez współpartnera, lub podania piłki do bramkarza z wrzutu. Rozmyślne dotknięcie piłki ręką jest karane rzutem wolnym bezpośrednim dla drużyny przeciwnej (lub rzutem karnym, jeśli piłkę dotknął zawodnik z pola we własnym polu karnym). W zależności od sytuacji, sędzia może również ukarać zawodnika, który przewinił karą indywidualną w postaci żółtej lub czerwonej kartki.
Wykroczenia i kary
Przepisy gry w piłkę nożną definiują szereg przewinień, za które drużyna zawodnika może być ukarana rzutem wolnym lub rzutem karnym. Rzuty wolne dzielą się na rzuty wolne bezpośrednie . Rzut wolny bezpośredni może być przyznany przeciwko drużynie, której zawodnik dopuszcza się w czasie gry i na polu gry jednego z następujących przewinień: kopie lub usiłuje kopnąć przeciwnika, podstawia bądź próbuje podstawić nogę przeciwnikowi, skacze na przeciwnika, nieprawidłowo atakuje przeciwnika ciałem, uderza lub usiłuje uderzyć przeciwnika, popycha przeciwnika, atakuje przeciwnika nogami, trzyma przeciwnika, pluje na przeciwnika, atakuje sędziego lub rozmyślnie dotyka piłkę ręką. Jeżeli któreś z tych przewinień zostaje dokonane w obrębie pola karnego drużyny zawodnika – sędzia przyznaje drużynie przeciwnej rzut karny. Z rzutu wolnego bezpośredniego bramka może zostać zdobyta bezpośrednio, ale tylko na drużynie przeciwnej. W przypadku wykonania rzutu wolnego w kierunku własnej bramki (ale spoza własnego pola karnego), jeżeli piłka niedotknięta przez żadnego zawodnika przekroczy całym obwodem linię bramkową pomiędzy słupkami i pod poprzeczką, sędzia przyzna rzut rożny dla drużyny przeciwnej. Jeżeli w powyższej sytuacji rzut wolny bezpośredni będzie wykonywany z własnego pola karnego – sędzia nakaże powtórzyć jego wykonanie – wynika to z faktu, że piłka nie jest w grze, dopóki nie zostanie kopnięta bezpośrednio poza własne pole karne w obrębie pola gry. Rzut wolny pośredni może zostać przyznany jeżeli: bramkarz przez czas dłuższy niż 6 sekund kontroluje piłkę we własnych rękach i nie pozbędzie się jej, bramkarz dotknie piłki rękami (we własnym polu karnym) po raz drugi po tym, jak wypuścił ją z rąk, a nie została dotknięta przez innego zawodnika, bramkarz rozmyślnie dotknie piłki ręką we własnym polu karnym po rozmyślnym podaniu jej nogą (poniżej kolana) od współpartnera, bramkarz rozmyślnie dotknie piłki rękoma we własnym polu karnym po otrzymaniu jej bezpośrednio z wrzutu od współpartnera, zawodnik gra w sposób niebezpieczny (np. atakuje piłkę nogą wyprostowaną do przodu, atakuje piłkę nogą podniesioną powyżej biodra przeciwnika będącego w jego zasięgu, atakuje piłkę głową poniżej biodra przeciwnika będącego w jego zasięgu itp), zawodnik przeszkadza bramkarzowi drużyny przeciwnej w zwolnieniu piłki z rąk, zawodnik popełnia inne przewinienie, niewymienione w Przepisach Gry w Piłkę Nożną, z którego powodu sędzia przerwał grę w celu udzielenia zawodnikowi kary indywidualnej. Rzut wolny pośredni jest również przyznawany drużynie przeciwnej, jeżeli zawodnik w czasie gry i na polu gry kopie lub usiłuje kopnąć współpartnera, uderza lub usiłuje uderzyć współpartnera, wchodzi na pole gry bez zgody sędziego i wpływa na grę lub jest winny niesportowego zachowania. Z rzutu wolnego pośredniego nie można zdobyć bramki bezpośrednim strzałem. Jeżeli piłka po wykonaniu rzutu wolnego pośredniego wpadnie bezpośrednio do bramki przeciwnika – sędzia przyzna rzut od bramki, natomiast jeżeli wpadnie do bramki wykonawcy – zasada jest identyczna jak przy wykonywaniu rzutu wolnego bezpośredniego.
Sędzia nie ma obowiązku natychmiastowego przerywania gry w przypadku popełnienia przewinienia – ma prawo do zastosowania korzyści – w takiej sytuacji jeżeli korzyść zostanie zrealizowana – sędzia nie wraca do dyktowania rzutu wolnego, a kontynuuje grę. W przypadku, kiedy dwóch zawodników przeciwnych drużyn popełnia identyczne przewinienie w tym samym czasie, w czasie gry, lub kiedy zawodnik popełnia przewinienie w czasie gry, ale poza polem gry – sędzia przerywa grę, która będzie wznowiona rzutem sędziowskim.
Sędzia niezależnie od kar zespołowych, może również udzielić konkretnemu zawodnikowi lub zawodnikom kary indywidualnej w postaci napomnienia (żółta kartka) lub wykluczenia z gry (czerwona kartka). Karami indywidualnymi mogą zostać ukarani również zawodnicy rezerwowi oraz zawodnicy wymienieni, nie mogą zostać jednak ukarane osoby towarzyszące drużynom, uprawnione do przebywania w strefie technicznej – sędzia ma prawo pozbawić tych osób przywileju przebywania w strefie technicznej, nie może jednak pokazać kartki. Karę napomnienia otrzymuje zawodnik, który: jest winny niesportowego zachowania, słownie lub czynnie okazuje niezadowolenie, uporczywie narusza Przepisy Gry, opóźnia wznowienie gry, nie zachowuje wymaganej odległości podczas wykonywania rzutu wolnego, rzutu z rogu lub wrzutu, wchodzi lub powraca na pole gry bez zgody sędziego, rozmyślnie opuszcza pole gry bez zgody sędziego. Karę napomnienia sędzia udziela również zawodnikowi, który przerywa w niedozwolony sposób korzystnie rozwijającą się akcję przeciwników (faul taktyczny). Kary wykluczenia z gry sędzia udziela zawodnikowi który: popełnia poważny, rażący (brutalny) faul, zachowuje się gwałtownie, agresywnie, pluje na przeciwnika lub inną osobę, pozbawia drużynę przeciwną bramki lub realnej szansy na zdobycie bramki, używa ordynarnego, obelżywego języka i/lub gestów, otrzymuje drugie napomnienie w tych samych zawodach. Kary indywidualnej sędzia udziela pokazując kartkę w odpowiednim kolorze w ręce uniesionej do góry.
Fragmenty gry wykonywane z miejsca (stałe fragmenty gry)
Wykonanie rzutu wolnego bezpośredniego
Jeśli piłka po uderzeniu, podaniu lub odbiciu przekroczy całym obwodem linię boczną, sędzia wskazuje wrzut. Wznowienie gry następuje przez wrzut piłki rękoma, zza i znad głowy z miejsca, w którym piłka opuściła pole gry, przez zawodnika drużyny przeciwnej. Gdy piłka opuści boisko poprzez linię bramkową (ale poza bramką), grę rozpoczyna się rzutem z rogu lub rzutem od bramki, w zależności od tego, który zawodnik ostatni dotknął piłki. Rzut z rogu wykonywany jest przez drużynę atakującą, jeżeli ostatnim zawodnikiem, który dotknął piłki, jest zawodnik broniący; w przeciwnej sytuacji wykonywany jest rzut od bramki. Rzut rożny wykonywany jest z pola rożnego i obowiązują przy jego wykonaniu takie same zasady jak przy wykonywaniu rzutu wolnego bezpośredniego. Rzut od bramki wykonywany jest z dowolnego miejsca pola bramkowego wykonawcy, przy czym piłka po zagraniu musi niedotknięta przez nikogo opuścić pole karne w obrębie boiska.
Po faulu w obrębie pola karnego sędzia dyktuje rzut karny. Rzut karny wykonywany jest z punktu karnego, który znajduje się w odległości 11 m od linii bramkowej oraz w równej odległości od słupków bramkowych. W czasie wykonywania rzutu karnego w polu karnym do momentu wprowadzenia piłki do gry może znajdować się tylko zawodnik wykonujący rzut karny oraz bramkarz, któremu nie wolno opuszczać linii bramkowej (ani skakać na niej obiema nogami). Rzut karny może być również rozegrany pomiędzy dwoma zawodnikami z drużyny, jednak po podaniu piłka musi potoczyć się do przodu, w kierunku bramki przeciwnika, a zawodnik, do którego podanie jest adresowane, do momentu zagrania piłki musi znajdować się poza polem karnym oraz w odległości 9 m 15 cm od punktu karnego i w odległości większej niż 11 m od linii bramkowej. Dozwolone jest dobijanie strzałów przez wszystkich zawodników. Strzelec rzutu karnego może dobijać, ale tylko jeżeli piłka zostanie rozegrana z innym zawodnikiem (najczęściej bramkarzem drużyny przeciwnej lub obrońcą). Jeżeli piłka po strzale zostanie odbita od słupka i nie dotknie jej żaden inny zawodnik, strzelec nie może ponownie zagrać piłki (a jeżeli dotknie – zostanie podyktowany rzut wolny pośredni dla drużyny przeciwnej). Wykonanie rzutu karnego powinno być płynne, niedozwolone jest markowanie strzału. W przypadku nieprawidłowości sędzia powtarza wykonanie rzutu karnego.
Pozycja spalona
-
Zawodnik drużyny atakującej znajduje się na pozycji spalonej, gdy jest na połowie przeciwnika i w momencie podania do niego piłki jest bliżej linii końcowej przeciwnika niż piłka i przedostatni zawodnik drużyny broniącej.
W szczególności wynika z tego, że na spalonym nie jest piłkarz, który jest za linią obrony, ale nie przekroczył linii połowy boiska. Spalony nie obowiązuje również podczas wyrzutu z autu oraz w sytuacji, gdy potencjalnie "spalony" zawodnik w momencie podania kieruje się spokojnym krokiem w stronę własnej połowy (tzn. ewidentnie rezygnuje z podejmowania akcji ofensywnej). W przypadku spalonego sędzia najczęściej kieruje się wskazaniem bocznych arbitrów i – w przypadku odnotowania pozycji spalonej – dyktuje rzut wolny pośredni dla drużyny przeciwnej.
Przywileje korzyści
Zasadą, którą często kierują się sędziowie, jest zasada korzyści. Oznacza ona rezygnację z odgwizdania, jeśli drużyna pokrzywdzona jest w korzystnej sytuacji. Przykładowo: jeśli podczas wykonywania rzutu wolnego mur wbiegnie w strefę 9,15 m od piłki, a mimo to padnie gol, to sędzia nie nakaże powtórzenia rzutu wolnego. Podobnie będzie, gdy nastąpi faul na kartkę, lecz sędzia zdecyduje pokazać ją po zakończeniu akcji, gdyż pokrzywdzona drużyna pomimo faulu jest w posiadaniu piłki; lub gdy bramkarz sfauluje napastnika, a ten strzeli bramkę – zostanie ona uznana; gdy obrońca dotknie piłki ręką, a mimo to drużyna atakująca po chwili strzeli bramkę – również zostaje ona uznana.
Czas trwania i wyłanianie zwycięzcy
Czas gry wynosi 90 minut (dwie połowy, każda po 45 minut). Sędzia może przedłużyć każdą połowę meczu stosownie do przerw w grze. Po upływie doliczonego czasu gry zwycięzcą jest ta drużyna, która zdobyła więcej bramek. W przypadku rozgrywania meczów systemem ligowym, za wygraną zwycięzca zdobywa 3 punkty (w niektórych ligach 2 punkty), przegrany nie zdobywa żadnego. Remis natomiast obu drużynom daje po jednym punkcie. W systemie ligowym drużyny grają ze sobą każdy z każdym po dwa razy, jednak np. w lidze austriackiej i szkockiej drużyny rozgrywają między sobą po 4 pojedynki.
W przypadku, gdy mecze rozgrywane są turniejowym systemem dwumeczów, pierwszy mecz zawsze kończy się po drugiej połowie. Zwycięzcą dwumeczu zostaje ta drużyna, która w dwóch meczach zdobędzie więcej goli. Jeśli okaże się, że obie drużyny zdobyły ich tyle samo, zwycięża drużyna, która strzeliła więcej goli w meczu wyjazdowym. Jeśli powyższe warunki nie wyłonią zwycięzcy, odbywa się dogrywka.
-
Osobny artykuł: Dogrywka.
Jeśli w przepisowym czasie gry drużyny osiągną wynik remisowy, a konieczne jest wyłonienie zwycięzcy (co ma miejsce w przypadku spotkań rozgrywanych systemem turniejowym bez rewanżów), ma wówczas miejsce trzydziestominutowa dogrywka – 2 połowy po 15 minut. W większości rozgrywek na szczeblu międzypaństwowym obowiązywała do niedawna zasada "złotej bramki" (golden goal), polegająca na tym, że po strzeleniu bramki w dogrywce mecz się kończy, a zwycięzcą zostaje drużyna, którą ją zdobyła. Później na jej miejsce wprowadzono zasadę "srebrnej bramki" (silver goal), polegającej na tym, że zwycięzcą zostaje drużyna, która prowadzi po pierwszej połowie dogrywki. Obecnie odchodzi się od tych zasad na rzecz pełnowymiarowej dogrywki.
-
Jeśli dogrywka nie przyniesie rozstrzygnięcia, wówczas zawodnicy obu drużyn wykonują serię rzutów karnych (po 5 rzutów karnych, każda dla każdej drużyny), a gdy i po nich nie ma zwycięzcy, wykonuje się na przemian po jednym rzucie karnym aż do osiągnięcia zwycięstwa. W serii rzutów karnych piłkarze na przemian wykonują rzuty karne z przepisowej odległości. Żaden gracz nie może oddać więcej niż jednego strzału, chyba, że wszyscy pozostali gracze pola oddali już strzał w serii rzutów karnych. Gola uznaje się, gdy piłka wpadnie do bramki bezpośrednio, po odbiciu od słupka, poprzeczki lub od bramkarza. Nie uznaje się tzw. "dobitek".
W niektórych systemach rozgrywek, jeśli dogrywka nie wyłoniła zwycięzcy, nie przewidywano serii rzutów karnych lub ograniczano ich liczbę. W takich przypadkach, jeśli wciąż nie było możliwe wskazanie zwycięzcy – sędzia rozstrzygał wynik wykonując rzut monetą.
Sędziowie
Sędzia techniczny sygnalizujący zmianę
Zawody prowadzi zespół sędziów: sędzia główny (biegający po boisku), dwaj sędziowie asystenci (biegający poza boiskiem wzdłuż linii bocznych) oraz sędzia techniczny (sygnalizuje zmiany i czas przedłużenia gry). W przypadku braku sędziego technicznego (np. na niższych szczeblach rozgrywkowych) zmiany sygnalizowane są przez jednego z sędziów liniowych, przez uniesienie oburącz chorągiewki. Decyzje sędziego głównego są nieodwołalne. Jedynie sędzia główny podejmuje decyzje. Sędziowie boczni są jedynie pomocnikami, których sugestiami arbiter główny powinien, lecz nie musi się sugerować. Przyjmuje się, że sędzia jest "powietrzem". Znaczy to, że w momencie gdy piłka odbije się od sędziego i przeszkodzi, lub pomoże jednemu z zespołów przeprowadzić skuteczną akcję, gra jest kontynuowana. Dzieje się tak również w przypadku zderzenia sędziego z jednym z graczy, co mogłoby mieć wpływ na przebieg gry. Sędziowie muszą być niezależni, tzn. w meczach międzypaństwowych nie mogą pochodzić z krajów, których drużyny uczestniczą w spotkaniu. Dopuszczalne są zmiany sędziów w trakcie rozgrywek (np. z powodu kontuzji arbitra głównego). Ciekawostką jest to, że FIFA ma zamiar wprowadzić w życie przepis dotyczący tego, że na boisku sędziowałoby dodatkowo dwóch arbitrów, którzy staliby za bramkami obu stron. IFAB postanowiła, że próby mają zostać przeprowadzone w sezonie 2009/2010 w jednej z lig europejskich[9]. UEFA wykorzystała 5 sędziów w trakcie EURO 2012.
Rodzaje rozgrywek
Mecz piłki nożnej – zdobycie gola
Piłka nożna jest od wielu lat najpopularniejszą dyscypliną sportową w wielu krajach i ma najbardziej rozbudowane rozgrywki w skali świata. Zasadniczo zawody odbywają się w dwóch systemach: ligowym (tzw. każdy z każdym) oraz pucharowym. Ten pierwszy polega na rozegraniu przez każdą parę zespołów określonej w regulaminie liczby meczów (najczęściej 2) w sezonie i wyłonieniu zwycięzcy (za wygraną przyznaje się przeważnie 3 punkty, kiedyś 2), za remis rywale dostają po 1 punkcie, zaś za porażkę 0 punktów. Zwycięża zespół, który uzyska najwięcej punktów, a w dalszej kolejności decydują mecze bezpośrednie, następnie bilans bramek, a na końcu liczba strzelonych bramek. W systemie pucharowym rozgrywa się mecze tylko między rozlosowanymi w pary zespołami, przy czym do dalszej rundy przechodzi (awansuje) zespół, który okaże się lepszy w bezpośredniej rywalizacji. Istnieją również systemy mieszane. Na przykład podczas Mistrzostw Świata I faza turnieju rozgrywana jest w grupach, w każdej z nich systemem ligowym ("każdy z każdym"), natomiast począwszy od II fazy (od 1/8 finału aż do finału) drużyny grają między sobą systemem pucharowym.
Piłka nożna na świecie
Podział państw członkowskich FIFA na konfederacje
-
Międzynarodową Federacją Piłki Nożnej jest FIFA. Należy do niej 209 narodowych federacji piłki nożnej. FIFA organizuje światowe rozgrywki piłkarskie (turnieje olimpijskie, mistrzostwa świata kobiet i mężczyzn oraz grup młodzieżowych itp.) oraz ustala przepisy gry w piłkę nożną. Jest także nadrzędną organizacją wobec federacji regionalnych:
[pokaż]Mistrzowie Świata i kontynentów w w piłce nożnej |
Europa
Federacją zrzeszającą europejskie związki piłkarskie jest Unia Europejskich Związków Piłkarskich Piłki Nożnej (UEFA). Organizacja została założona w 1954 r. w Bazylei. Obecnie zrzesza 54 związki piłkarskie. UEFA jest organizatorem europejskich pucharów (Liga Mistrzów UEFA, Liga Europy UEFA, Superpuchar Europy UEFA) oraz organizuje Mistrzostwa Europy.
- Klubowe rozgrywki międzynarodowe
- Najważniejszym klubowym turniejem piłki nożnej w Europie jest Liga Mistrzów UEFA. Biorą w niej udział najlepsze drużyny Europy. Turniej jest organizowany przez UEFA i stanowi kontynuację Pucharu Klubowych Mistrzów Europy (utrzymując oficjalnie obie nazwy). Liga Europy UEFA to cykliczne rozgrywki piłkarskie, organizowane przez Europejską Federację Piłkarską jako kontynuacja Pucharu UEFA, w których biorą udział zespoły piłkarskie, zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach piłkarskich najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów.
- Rozgrywki reprezentacji narodowych
- Najważniejszymi rozgrywkami reprezentacji narodowych Europy są Mistrzostwa Europy w piłce nożnej. Odbywają się co 4 lata i poprzedzone są eliminacjami toczącymi się w grupach. Pierwsze mistrzostwa odbyły się w roku 1960 i wtedy były nazywane Puchar Narodów Europejskich później przemianowane do obecnej nazwy. W 2007 roku do turnieju, który odbył się w roku 2008 po raz pierwszy zakwalifikowała się Reprezentacja Polski.
- Krajowe rozgrywki ligowe i pucharowe
- W każdym kraju europejskim rozgrywane są rozgrywki ligowe, gdzie wyłaniany jest mistrz kraju oraz rozgrywki pucharowe (m.in. rozgrywki o puchar kraju, puchar ligi i superpuchar kraju). Sezon piłkarski w Europie trwa od lipca lub sierpnia do maja lub czerwca (w krajach o systemie jesień-wiosna) i od marca lub kwietnia do listopada lub grudnia (w krajach o systemie wiosna-jesień). Organizator rozgrywek ligowych (krajowy związek piłkarski lub pomiot niezależny od niego) nie ogłasza oficjalnego zdobywcy tytułu mistrza kraju w piłce nożnej do momentu zakończenia ostatniej kolejki ligowej w sezonie. Zespół może zapewnić sobie to trofeum wcześniej, uzyskując taką przewagę nad pozostałymi zespołami, że nie mają oni możliwości uzyskania wystarczającej liczby punktów, aby go wyprzedzić, nawet w sytuacji gdyby zespół nie zdobył punktów (czyli przegrywając dalsze mecze) do końca sezonu. W przypadku równej ilości punktów o miejscu w tabeli mogą decydować takie czynniki jak bezpośrednie mecze pomiędzy zainteresowanymi drużynami lub różnica bramek zdobytych a straconych.
Jednocześnie dwa razy w roku otwarte jest tzw. okno transferowe, czyli możliwość transferów piłkarzy do innych klubów. Wyróżnia się dwa okna transferowe: letnie (najczęściej od 1 lipca do 31 sierpnia) i zimowe (najczęściej od 1 do 31 stycznia).